een uittreksel uit het cahier, een uitgave nav de lustrumviering van New Deal Academy
23 mei 2025

TWEE DECENNIA BEMIDDELING
DE FBC ALS SPILFIGUUR IN EEN VERANDEREND LANDSCHAP

door Peter Coene, voorzitter Federale Bemiddelingscommissie

In het jaar waarin de Federale Bemiddelingscommissie (FBC) haar twintigjarig bestaan viert, is het een eer om uitgenodigd te zijn op het congres van NEW DEAL ACADEMY. Twintig jaar bemiddeling betekent twintig jaar beweging, groei en verdieping in het denken over alternatieve geschillenoplossing in België.

De Wet van 19 februari 2001 introduceerde het begrip ‘bemiddeling’ in het Gerechtelijk Wetboek, onder het hoofdstuk ‘Bemiddeling in familiezaken’. Niet veel later, bij Wet van 21 februari 2005, werd de FBC opgericht. Artikel 1727 van het Gerechtelijk Wetboek legt sindsdien de structuur en bevoegdheden van de Commissie vast. Sindsdien is erkende bemiddeling niet langer beperkt tot familiale geschillen, maar kan het ook ingezet worden bij burgerlijke, sociale, overheids- en handelszaken.

"De vele partnerschappen die de FBC heeft uitgebouwd getuigen van een
gemeenschappelijke inzet om bemiddeling en ADR meer zichtbaarheid te geven."

Met de zogenaamde Waterzooiwet van 2018 kreeg de FBC een uitgebreidere opdracht en werd de verplichting ingevoerd voor magistraten, advocaten en gerechtsdeurwaarders om burgers te informeren over minnelijke vormen van geschillenoplossing. Recent nog, bij Wet van 19 december 2023, werd het systeem van de Kamers voor Minnelijke Schikking hervormd. In 2024 werd bovendien een nieuwe verplichting ingevoerd voor bemiddelaars: bij bemiddeling in familiezaken moet het akkoord duidelijk beschrijven hoe rekening werd gehouden met het belang van het kind.

"Het landschap beweegt als nooit tevoren."

Het landschap van conflictoplossing beweegt als nooit tevoren. De gerechtelijke weg is al lang niet meer de enige route. Bemiddeling en andere vormen van Appropriate Dispute Resolution (ADR) krijgen steeds meer aandacht.

Ik ben dan ook trots te kunnen stellen dat de FBC vandaag haar plaats, rol en belang binnen dit landschap heeft gevonden. Als federaal overheidsorgaan oefenen wij invloed uit op het beleid en hebben we een sterk en duurzaam netwerk opgebouwd. In een complex land als België is samenwerking cruciaal. De vele partnerschappen die de FBC heeft uitgebouwd – met onder meer GEMME Belgium, rechtbanken en hoven, de balies, het notariaat, de CAW, Embuild en het Instituut voor bedrijfsjuristen – getuigen van een gemeenschappelijke inzet om bemiddeling en ADR meer zichtbaarheid te geven.

"De laatste cijfers bevestigen de positieve evolutie."

De laatste cijfers bevestigen de positieve evolutie: het aantal erkende bemiddelaars stijgt, net als het aantal opleidingen rond bemiddeling. Dat maakt onze rol als kwaliteitsbewaker alleen maar belangrijker. Het is fijn om op te merken dat New Deal Academy (NDA) kwaliteitsvolle vormingen blijft aanbieden zodat op die manier het concept van ADR meer belicht én aangewend wordt.

Maar onze ambitie gaat verder: de FBC wil niet alleen toezichthouder zijn, maar ook ambassadeur van de bemiddeling. We willen bemiddeling toegankelijker maken voor iedereen en het brede publiek informeren over de kracht en mogelijkheden ervan. We streven ernaar een objectief aanspreekpunt te zijn voor wie op zoek is naar een passende vorm van minnelijke conflictoplossing.

Onder mijn voorzitterschap wil ik bijzondere aandacht schenken aan de positie van jongeren binnen het bemiddelingslandschap. Hoe kunnen zij actief en op een constructieve manier betrokken worden bij bemiddelingen tussen volwassenen? En hoe maken we hen vanaf jonge leeftijd vertrouwd met bemiddeling en verbindende communicatie? In dat kader hebben we de Bijzondere Commissie Jeugd & Bemiddeling opgericht, onder voorzitterschap van Kristoff Simons. Die commissie zet met de hulp van verschillende experten de eerste stappen om het veld in kaart te brengen. Daarbij hecht ze er uitdrukkelijk belang aan om goede contacten te leggen met de beleidsmakers op het onderwijsterrein.

"Bemiddeling toegankelijk maken voor elke burger."

Het werd ondertussen duidelijk dat de missie en visie van de FBC behoefte hadden aan versterking en vernieuwing. Stilaan krijgen we meer en meer steun. We stelden daarom aan de huidige minister van Justitie Annelies Verlinden voor dat de FBC een overzicht zou creëren van alle vormen van minnelijke geschillenoplossing, en dat ze voor personen en bedrijven in conflictsituaties zou fungeren als wegwijzer naar de meest gepaste vorm daarvan. Door het concept van probonobemiddeling in de kijker te zetten, willen we bemiddeling ook echt toegankelijk maken voor iedere burger.

De panelgesprekken tijdens dit congres weerspiegelen dezelfde visie. Zo bespreken ze onder andere de implementatie van ADR binnen bedrijven. De oprichter van New Deal Academy en voormalig FBC-voorzitter Theo De Beir weet als geen ander dat ondernemingen baat hebben bij doordachte, buitengerechtelijke vormen van conflictoplossing. Tijdens de Mediation Week van 2025 hopen we, samen met bedrijven en het Instituut voor bedrijfsjuristen, een charter te kunnen voorstellen dat deze visie verder vormgeeft.

"Verbinding tussen de magistraat en de erkende bemiddelaar."

Ook de rechter als doorverwijzer naar de erkende bemiddelaar komt aan bod. Het is bemoedigend om te zien dat steeds meer magistraten oog hebben voor bemiddeling als methode die uitgaat van belangen in plaats van standpunten. De meet and greets die onder meer door de rechtbank in Gent werden georganiseerd zijn daarvan getuige. De FBC wil in de toekomst helpen
de verbinding tussen de magistraat en de erkende bemiddelaar makkelijker te maken.
Het moge duidelijk zijn dat kennisdeling en multidisciplinaire samenwerking essentieel zijn voor de ontwikkeling van bemiddeling. Het onderwijs speelt daarin een onmiskenbare rol. Ook daar is de FBC zich ten volle van bewust. Ze hoopt dan ook in de toekomst de contacten met de onderwijswereld nog meer aan te scherpen.

In het afsluitende panelgesprek op het Mediation Congres komt een andere sleutelspeler aan het woord: de advocaat. Hoe ernstig nemen advocaten hun verplichting om cliënten te informeren over bemiddeling? Ook daar zien we een evolutie: advocaten zijn zich meer en meer bewust van de mogelijkheden om een oplossing te vinden waar verzoening tussen de belangen van
de partijen centraal staat.

"Bekendheid, kwaliteit, toekomstgericht."

Ik ben dankbaar dat NEW DEAL ACADEMY de Federale Bemiddelingscommissie de kans heeft gegeven om haar rol en positie binnen het bemiddelingslandschap toe te lichten. Het is van groot belang dat opleidingscentra in nauw overleg met de FBC bijdragen aan een samenleving waarin minnelijke geschillenoplossing meer bekendheid krijgt, kwalitatief wordt versterkt en toekomstgericht evolueert.

Peter Coene
Voorzitter Federale Bemiddelingscommissie - 23 mei 2025